آمادگی لازم برای انجام آزمایش قند بارداری و روش انجام تست GTT

آزمایش قند بارداری یا تست تحمل گلوکز یکی از مهم‌ترین آزمایش‌هایی است که در هفته‌های 24 تا 28 بارداری انجام می‌شود. هدف این تست تشخیص زودهنگام دیابت بارداری است تا هم سلامت مادر کنترل شود و هم رشد طبیعی جنین حفظ بماند. GTT یا تست تحمل گلوکز توان بدن را در پردازش و مدیریت قند دریافتی ارزیابی می‌کند.
این آزمایش شامل اندازه‌گیری قند خون در حالت ناشتا و سپس پس از مصرف محلول استاندارد گلوکز است. در هر مرحله آزمایشگاه بررسی می‌کند که قند خون با چه سرعتی بالا می‌رود و در چه زمانی به سطح طبیعی برمی‌گردد. این روند به متخصص کمک می‌کند تشخیص دهد بدن در دوران بارداری چقدر توانایی کنترل قند را دارد و آیا روند جذب و دفع گلوکز به صورت طبیعی انجام می‌شود یا نشانه‌ای از مقاومت به انسولین وجود دارد.

آمادگی درست باعث می‌شود نتیجه دقیق باشد و از خطاهایی که ممکن است باعث تکرار تست شوند جلوگیری شود. موارد زیر مهم‌ترین نکاتی هستند که باید رعایت شوند.

ناشتایی صحیح پیش از آزمایش
برای تست GTT باید بین 8 تا 14 ساعت ناشتا باشید. در این مدت تنها نوشیدن آب مجاز است. خوردن چای، قهوه یا هر نوشیدنی دیگر نتیجه را تغییر می‌دهد. بهتر است شب قبل یک وعده سبک مثل نان و پنیر یا سوپ میل کنید تا روز بعد ضعف شدید نداشته باشید.

خودداری از مصرف داروهای خاص
برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، برخی داروهای تیروئید و داروهای ضدحساسیت ممکن است قند خون را بالا یا پایین ببرند. پیش از آزمایش لیست داروهای خود را با پزشک مطرح کنید تا در صورت لزوم مصرف برخی داروها به‌طور موقت تنظیم شود.

کاهش استرس
استرس می‌تواند باعث افزایش هورمون‌های ضدانسولین شود و قند خون را بالا ببرد. تلاش کنید شب قبل خواب کافی داشته باشید و صبح روز آزمایش کارهای سنگین و پرتنش انجام ندهید. چند دقیقه تنفس عمیق قبل از ورود به آزمایشگاه کمک‌کننده است.

پرهیز از فعالیت شدید
ورزش سنگین، پیاده‌روی طولانی یا کارهای بدنی سنگین در 24 ساعت قبل از تست می‌تواند باعث افت یا افزایش قند خون شود. فعالیت معمولی روزانه مشکلی ندارد اما بهتر است از هرگونه فعالیت غیرمعمول پرهیز شود.

آوردن میان‌وعده مناسب
این تست بین یک تا سه ساعت طول می‌کشد. پس از پایان آزمایش ممکن است احساس ضعف کنید زیرا بدن مقدار زیادی گلوکز را یکباره دریافت کرده است. همراه داشتن میان‌وعده‌ای سالم مثل نان و پنیر، خرما یا یک عدد میوه کمک می‌کند انرژی شما سریع‌تر برگردد.

در ابتدای آزمایش و زمانی که هنوز ناشتا هستید یک نمونه خون از شما گرفته می‌شود تا قند خون پایه اندازه‌گیری شود.
سپس یک محلول استاندارد گلوکز که معمولاً طعم شیرین و غلیظی دارد به شما داده می‌شود تا آن را در مدت زمان کوتاه بنوشید.
بعد از مصرف این محلول باید در محیط آزمایشگاه بمانید زیرا زمان‌بندی نمونه‌گیری‌ها بسیار دقیق است و حتی چند دقیقه تأخیر می‌تواند نتیجه آزمایش را تغییر دهد.
در طول این مدت باید نشسته بمانید و راه رفتن، فعالیت بدنی، افزایش ضربان قلب یا حتی دراز کشیدن می‌تواند بر روند جذب گلوکز اثر بگذارد و نتیجه تست را نامعتبر کند.
نوشیدن آب اشکالی ندارد، اما هر نوع خوراکی یا نوشیدنی دیگر ممنوع است و باعث باطل شدن تست می‌شود.
در برخی آزمایشگاه‌ها ممکن است بین مراحل نمونه‌گیری، وضعیت عمومی شما مثل فشار خون، احساس ضعف یا تهوع بررسی شود. بروز تهوع خفیف پس از نوشیدن محلول شیرین طبیعی است و معمولاً پس از چند دقیقه کاهش پیدا می‌کند.
در پایان آزمایش می‌توانید میان‌وعده‌ای که همراه دارید میل کنید تا احساس ضعف سریع‌تر برطرف شود. بهتر است یک خوراکی سبک و زودجذب انتخاب کنید. همچنین اگر قصد دارید این تست را در یک آزمایشگاه طرف قرارداد بیمه تامین اجتماعی انجام دهید آزمایشگاه لارا با ارائه خدمات دقیق و مدیریت‌شده می‌تواند انتخابی مطمئن برای شما باشد.

در دوران بارداری هورمون‌هایی که از جفت ترشح می‌شوند گاهی باعث کاهش اثر انسولین در بدن می‌شوند. این حالت که مقاومت به انسولین نام دارد ممکن است باعث شود بدن نتواند قند خون را مانند گذشته کنترل کند. اگر این وضعیت شناسایی نشود احتمال بزرگ شدن بیش از حد جنین، افزایش حجم مایع اطراف جنین و دشواری در زایمان بیشتر می‌شود. مادر نیز در معرض فشار خون بالا، پره‌اکلامپسی (مسومیت بارداری) و احتمال زایمان زودرس قرار می‌گیرد. تشخیص زودهنگام دیابت بارداری به پزشک کمک می‌کند برنامه مناسب برای کنترل قند خون تنظیم کند و از بسیاری از این عوارض جلوگیری شود.

خانم‌هایی که این شرایط را دارند احتمال بیشتری برای ابتلا به دیابت بارداری دارند.
سابقه دیابت بارداری در بارداری‌های قبلی
اضافه وزن یا شاخص توده بدنی بالا پیش از بارداری
سابقه خانوادگی دیابت نوع دو در پدر، مادر یا خواهر و برادر
سن بالاتر از 35 سال
سابقه تولد نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم
ابتلا به سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
فشار خون بالا پیش از بارداری یا در بارداری‌های قبلی
افزایش غیرطبیعی وزن در سه‌ماهه اول یا دوم بارداری
سابقه سقط مکرر یا مرده‌زایی
بارداری چندقلویی مانند دوقلو یا سه‌قلو که نیاز بدن به انسولین را بیشتر می‌کند.

آگاهی از محدوده‌های نرمال به مادر کمک می‌کند پیش از مراجعه به پزشک تصویر بهتری از نتیجه داشته باشد. تفسیر نهایی همیشه باید توسط پزشک یا متخصص آزمایشگاه انجام شود اما آشنایی با حدود معمول باعث کاهش نگرانی می‌شود.
در روش استاندارد 75 گرمی که در بیشتر آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود سه مرحله اندازه‌گیری صورت می‌گیرد و هر مرحله نشان‌دهنده وضعیت متابولیک بدن در یک زمان خاص است.

قند خون ناشتا (FBS)
نرمال: کمتر از 92
مشکوک: 92 تا 125
بالاتر از 126 نشان‌دهنده احتمال دیابت پیش ‌ازبارداری یا نیاز به بررسی است

یک ساعت پس از مصرف محلول
نرمال: کمتر از 180
بالاتر از 180 نشان‌دهنده کاهش تحمل گلوکز یا احتمال اختلال در عملکرد انسولین است.

دو ساعت پس از مصرف محلول
نرمال: کمتر از 153
بالاتر از 153 می‌تواند Diabetic Range باشد و احتمال دیابت بارداری را مطرح می‌کند.

در صورتی که دو مقدار از سه مقدار بالاتر از حد طبیعی باشند احتمال ابتلا به دیابت بارداری بیشتر است.

نکات تخصصی در تفسیر نتیجه

اگر تنها یکی از اعداد غیرطبیعی باشد ممکن است پزشک درخواست تکرار تست GTT یا انجام آزمایش‌های تکمیلی مانند HbA1c را بدهد.
مقادیر مرزی به‌تنهایی تشخیص قطعی نیستند و ممکن است ناشی از استرس، خواب نامناسب، تهوع یا مصرف ناخواسته مواد غذایی قبل از آزمایش باشند.
بالا بودن عدد یک‌ساعته معمولاً نشان‌دهنده مقاومت انسولینی بیشتر است.
بالا بودن عدد دو‌ساعته بیشتر به اختلال در دفع قند و عملکرد سلول‌های بتا مرتبط است.
اگر عدد ناشتا بالا باشد احتمال وجود دیابت نهفته پیش از بارداری بیشتر است.

چه زمانی نتیجه نیاز به بررسی بیشتر دارد؟

اگر هر سه عدد غیرطبیعی باشند معمولاً دیابت بارداری قطعی است.
اگر تنها عدد یک‌ساعته خیلی بالا باشد ممکن است پزشک توصیه به پایش قند خون با دستگاه خانگی کند.
در مادرانی که عوامل خطر بالا دارند حتی نتایج نزدیک به مرز نیز نیازمند بررسی مجدد است.

آزمایش تحمل گلوکز بخشی از مراقبت‌های ضروری دوران بارداری است و کمک می‌کند هر تغییری در قند خون زودتر شناسایی شود. با رعایت چند نکته ساده مثل ناشتایی صحیح، همراه داشتن یک میان‌وعده سبک برای بعد از تست و پیگیری نتیجه با پزشک، می‌توان این روند را راحت‌تر و دقیق‌تر طی کرد. توجه به این آزمایش‌ها نه‌تنها برای تشخیص مشکلات احتمالی اهمیت دارد بلکه به ایجاد احساس آرامش و اطمینان مادر نیز کمک می‌کند تا مسیر بارداری را با خیال آسوده‌تری ادامه دهد.
اگر به دنبال آزمایشگاه طرف قرارداد بیمه در شهرری هستید آزمایشگاه پاتوبیولوژی لارا انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود. این آزمایشگاه با دقت بالا و شرایط استاندارد آزمایش قند بارداری را انجام می‌دهد تا نتیجه‌ای مطمئن و قابل استناد در اختیار شما قرار گیرد. برای رزرو نوبت یا دریافت راهنمایی می‌توانید از دکمه دریافت نوبت استفاده کنید یا با شماره 02155961885 تماس بگیرید.