معنای بالا بودن پارامتر SGPT در آزمایش خون و بررسی آن

آزمایش خون یکی از ابزارهای اصلی در بررسی وضعیت سلامتی بدن است و پارامتر SGPT (Serum Glutamic Pyruvic Transaminase) یا ALT (Alanine Aminotransferase) یکی از مهم‌ترین شاخص‌های عملکرد کبد به شمار می‌رود. این آنزیم که عمدتاً در سلول‌های کبد یافت می‌شود، نقشی کلیدی در متابولیسم پروتئین‌ها ایفا می‌کند. در شرایط عادی، سطح این آنزیم در خون پایین است، اما در صورت آسیب به سلول‌های کبدی، مقدار آن در خون افزایش می‌یابد. بالا بودن SGPT می‌تواند زنگ خطری برای مشکلات بالقوه‌ای مانند هپاتیت، کبد چرب، یا حتی سیروز باشد. در این مقاله به دلایل افزایش این پارامتر، اهمیت آن در سلامت بدن، و راه‌های تشخیص و مدیریت این مشکل پرداخته‌ایم.

SGPT یا ALT یکی از آنزیم‌های حیاتی بدن است که عمدتاً در کبد تولید می‌شود، اما مقادیر کمی از آن نیز در اندام‌هایی مانند کلیه‌ها، قلب، و عضلات یافت می‌شود. این آنزیم به تجزیه اسیدهای آمینه و تبدیل آن‌ها به انرژی کمک می‌کند. در حالت طبیعی، این آنزیم در داخل سلول‌های کبدی باقی می‌ماند، اما در صورتی که سلول‌های کبد آسیب ببینند—مانند حالتی که در اثر بیماری یا مصرف مواد سمی رخ می‌دهد—آنزیم وارد جریان خون شده و سطح آن در آزمایش خون افزایش می‌یابد. اندازه‌گیری این پارامتر می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد کبد ارائه دهد و به تشخیص زودهنگام بیماری‌های کبدی کمک کند.

افزایش سطح SGPT در خون می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که نشان‌دهنده آسیب یا فشار به کبد است. برخی از این دلایل به شرح زیر هستند:

بیماری‌های کبدی

بیماری‌هایی مانند هپاتیت ویروسی (A، B، C)، کبد چرب غیرالکلی، و سیروز از جمله شایع‌ترین علل افزایش SGPT هستند. در هپاتیت ویروسی، التهاب کبد منجر به تخریب سلول‌های کبدی و آزاد شدن SGPT در خون می‌شود. کبد چرب نیز، به‌ویژه در افرادی که سبک زندگی نامناسب یا اضافه وزن دارند، می‌تواند سطح این آنزیم را افزایش دهد.

مصرف الکل و مواد سمی

مصرف بیش از حد الکل یکی از عوامل اصلی آسیب به کبد و افزایش سطح SGPT است. الکل به‌طور مستقیم به سلول‌های کبدی آسیب می‌رساند و عملکرد طبیعی آن‌ها را مختل می‌کند. علاوه بر این، استفاده از داروهای خاص مانند استامینوفن در دوزهای بالا یا قرار گرفتن در معرض سموم صنعتی نیز می‌تواند باعث افزایش این آنزیم شود.

بیماری‌های متابولیک و ژنتیکی

برخی بیماری‌های متابولیک مانند هموکروماتوز یا بیماری ویلسون، که منجر به تجمع آهن یا مس در کبد می‌شوند، می‌توانند باعث افزایش سطح SGPT شوند. همچنین، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نیز ممکن است به دلیل مشکلات متابولیک مرتبط با کبد، سطوح بالاتری از این آنزیم داشته باشند.

آسیب به اندام‌های دیگر

علاوه بر کبد، بیماری‌های قلبی، آسیب‌های عضلانی، یا بیماری‌های کلیوی نیز می‌توانند منجر به افزایش سطح SGPT شوند، اگرچه معمولاً این موارد کمتر شایع هستند.

افزایش SGPT در بسیاری از موارد ممکن است بدون علائم خاصی باشد و تنها از طریق آزمایش خون مشخص شود. با این حال، در شرایطی که مشکل اساسی جدی وجود دارد، علائمی مانند زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)، ضعف و خستگی مداوم، کاهش اشتها، درد در ناحیه شکم یا تورم شکمی، و ادرار تیره ممکن است مشاهده شود. این علائم نشان‌دهنده اختلال در عملکرد کبد هستند و باید به سرعت مورد بررسی قرار گیرند.

آزمایش SGPT به‌طور معمول بخشی از یک پنل کبدی است که شامل اندازه‌گیری آنزیم‌های دیگر مانند AST (Aspartate Aminotransferase)، ALP (Alkaline Phosphatase)، و بیلی‌روبین است. برای انجام این آزمایش، از فرد خواسته می‌شود ناشتا باشد تا نتایج دقیق‌تری حاصل شود.
سطح طبیعی SGPT در افراد بالغ معمولاً بین 7 تا 56 واحد در لیتر است. هرگونه افزایش بیش از این محدوده باید با دقت بیشتری بررسی شود. افزایش خفیف معمولاً نشان‌دهنده مشکلات موقتی است، اما افزایش شدید ممکن است به مشکلات جدی مانند هپاتیت حاد یا سیروز اشاره داشته باشد.

برای کاهش سطح SGPT، ابتدا باید علت اصلی افزایش این آنزیم شناسایی و درمان شود. برخی از راهکارهای کلی شامل موارد زیر است:

تغییر سبک زندگی

مصرف غذاهای سالم، کاهش مصرف چربی‌ها و قندهای ساده، و استفاده از سبزیجات و میوه‌ها می‌تواند به بهبود عملکرد کبد کمک کند.

قطع مصرف الکل و داروهای مضر

پرهیز از مصرف الکل و داروهایی که به کبد آسیب می‌رسانند از اقدامات ضروری برای محافظت از کبد است.

کنترل بیماری‌های زمینه‌ای

در صورتی که بیماری‌های مزمنی مانند دیابت یا بیماری‌های متابولیک دارید، کنترل این شرایط می‌تواند به کاهش سطح SGPT کمک کند.

ورزش منظم

انجام فعالیت‌های ورزشی منظم به بهبود جریان خون و سلامت کلی کبد کمک می‌کند.

افزایش سطح SGPT لزوماً به معنای وجود یک مشکل جدی نیست. در برخی موارد، دلایلی موقتی مانند استرس، کم‌آبی بدن، یا حتی مصرف غذاهای سنگین قبل از آزمایش می‌توانند باعث افزایش موقت این پارامتر شوند. با این حال، اگر سطح SGPT به‌طور مداوم بالا باشد یا همراه با علائم دیگر کبدی باشد، نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری دارد.

بررسی منظم سطح SGPT و سایر پارامترهای کبدی به شما کمک می‌کند سلامت کبد خود را زیر نظر داشته باشید. تشخیص زودهنگام مشکلات کبدی می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند. به همین دلیل، انجام آزمایشات دوره‌ای به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، مانند افراد مبتلا به دیابت، مصرف‌کنندگان الکل، یا کسانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند، بسیار اهمیت دارد.

بالا بودن پارامتر SGPT در آزمایش خون یکی از نشانه‌های مهم برای سلامت کبد است که نباید نادیده گرفته شود. این افزایش ممکن است دلایل متنوعی داشته باشد، از بیماری‌های کبدی گرفته تا عوامل موقتی و غیرجدی. تشخیص دقیق علت و مدیریت مناسب آن می‌تواند به حفظ سلامت کبد و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند. اگر نتیجه آزمایش شما سطح بالایی از SGPT را نشان داده است، حتماً با پزشک مشورت کنید و آزمایشات تکمیلی را انجام دهید.
اگر به دنبال آزمایشگاه خوب در شهرری و جنوب تهران هستید،آزمایشگاه پاتوبیولوژی لارا با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کادر مجرب آماده ارائه خدمات دقیق و سریع به شما عزیزان است. برای دریافت مشاوره می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت اقدام کنید.

منابع
yashodahospitals
redcliffelabs