چه زمانی نیاز به انجام آزمایش PSA است؟

آزمایش PSA یک آزمایش خون ساده است که برای بررسی وضعیت سلامت پروستات در مردان انجام می‌شود. PSA ماده‌ای است که به طور طبیعی توسط غده پروستات تولید می‌شود و مقدار کمی از آن وارد خون می‌شود.
زمانی که پروستات دچار التهاب، بزرگی خوش‌خیم یا در موارد جدی‌تر دچار مشکلاتی مانند سرطان شود سطح PSA در خون ممکن است افزایش پیدا کند. به همین دلیل پزشکان با بررسی عدد آن می‌توانند تغییرات غیرطبیعی پروستات را زودتر تشخیص دهند و در صورت نیاز بررسی‌های تکمیلی را انجام دهند. این آزمایش به تشخیص زودهنگام بیماری‌های پروستات کمک می‌کند و نقش مهمی در حفظ سلامت مردان به‌ویژه با افزایش سن دارد.
همچنین این که آزمایش هر چند وقت یک‌بار انجام شود به سن فرد، شرایط بدنی و نظر پزشک بستگی دارد. معمولاً به مردان بالای ۵۰ سال توصیه می‌شود در صورت نداشتن مشکل خاص، غربالگری پروستات را سالی یک‌بار انجام دهند. اگر فرد سابقه خانوادگی بیماری‌های پروستات داشته باشد یا عدد PSA او در آزمایش‌های قبلی بالاتر از حد طبیعی بوده باشد ممکن است پزشک انجام این آزمایش را در فواصل کوتاه‌تر مثلاً هر ۶ ماه یک‌بارپیشنهاد کند. در مردان جوان‌تر که علائم خاصی ندارند معمولاً نیازی به انجام منظم این آزمایش نیست مگر این که علائمی مانند تغییر در ادرار یا دردهای لگنی مشاهده شود.

پروستات غده‌ای کوچک در بدن مردان است که زیر مثانه قرار دارد و نقش مهمی در تولید مایع منی ایفا می‌کند. با افزایش سن، احتمال بروز مشکلات مختلف در پروستات بیشتر می‌شود و به همین دلیل توجه به علائم هشداردهنده این ناحیه اهمیت زیادی دارد. در برخی شرایط بررسی سلامت پروستات می‌تواند به تشخیص زودهنگام این مشکلات کمک کند.
اگر مشکلاتی مشابه با موارد زیر برایتان رخ داد بهتر است به پزشک مراجعه کرده و معاینات لازمه را انجام دهید:

اختلال در ادرار کردن

دشواری در شروع ادرار، قطع و وصل شدن جریان ادرار یا ضعیف شدن آن می‌تواند به دلیل بزرگ شدن یا التهاب در این ناحیه باشد.

تکرر ادرار به‌ویژه در شب

بیدار شدن مکرر برای ادرار در طول شب یکی از علائم شایع مشکلات پروستات است که نباید نادیده گرفته شود.

سوزش یا درد هنگام ادرار

احساس سوزش، درد یا ناراحتی حین ادرار ممکن است ناشی از التهاب پروستات یا عفونت‌های مرتبط باشد.

احساس تخلیه نشدن کامل مثانه

باقی ماندن احساس سنگینی یا پر بودن مثانه پس از ادرار می‌تواند نشانه‌ای از انسداد ناشی از بزرگ شدن پروستات باشد.

درد در ناحیه لگن، کمر یا زیر شکم

دردهای مداوم یا مبهم در این نواحی به‌خصوص در مردان میانسال و سالمند می‌تواند با مشکلات پروستات ارتباط داشته باشد.

مشاهده خون در ادرار یا مایع منی

وجود خون حتی به مقدار کم یک علامت هشدار مهم است و نیاز به بررسی فوری از جمله معاینه دارد.

سابقه خانوادگی بیماری‌های پروستات

مردانی که در بستگان درجه یک آن‌ها سابقه سرطان یا بیماری‌های جدی پروستات وجود دارد باید زودتر و منظم‌تر آزمایش بررسی سلامت را انجام دهند.

افزایش سن، به‌ویژه بعد از ۵۰ سالگی

با بالا رفتن سن احتمال بروز بیماری‌های پروستات افزایش می‌یابد و انجام آزمایش را به‌صورت دوره‌ای توصیه می‌شود.

نتایج غیرطبیعی در معاینه پزشک

اگر در معاینه فیزیکی پروستات توسط پزشک تغییرات غیرعادی احساس شود غربالگری برای بررسی دقیق‌تر ضروری خواهد بود.

توجه به این علائم و شرایط می‌تواند به تشخیص به‌موقع مشکلات پروستات کمک کند و از پیشرفت بیماری‌های جدی جلوگیری نماید.

برای این که نتیجه آزمایش PSA دقیق‌تر باشدرعایت چند نکته ساده قبل از انجام آزمایش اهمیت زیادی دارد. مهم‌ترین نکات و آمادگی‌های لازم شامل موارد زیر است:

عدم انزال قبل از آزمایش

بهتر است حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از آزمایش رابطه جنسی یا انزال نداشته باشید چون این موضوع می‌تواند باعث افزایش موقت عدد PSA شود.

پرهیز از فعالیت بدنی سنگین

انجام ورزش‌های سنگین به‌خصوص دوچرخه‌سواری یا موتورسواری تا چند روز قبل از آزمایش توصیه نمی‌شود چون ممکن است به پروستات فشار وارد کند.

عدم انجام معاینه یا اقدامات پزشکی اخیر روی پروستات

اگر اخیراً معاینه مقعدی، سوندگذاری، سیستوسکوپی یا نمونه‌برداری از پروستات انجام داده‌اید، حتماً پزشک را مطلع کنید چون این اقدامات می‌توانند نتیجه آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.

نیاز نداشتن به ناشتایی

این آزمایش معمولاً نیازی به ناشتایی ندارد و می‌توانید آن را در هر ساعتی از روز انجام دهید مگر این که پزشک آزمایش‌های دیگری را همزمان درخواست کرده باشد.

اطلاع دادن درباره داروهای مصرفی

مصرف برخی داروها به‌ویژه داروهای مربوط به پروستات می‌تواند مقدار PSA را تغییر دهد. بنابراین بهتر است فهرست داروهای مصرفی خود را به پزشک یا آزمایشگاه اعلام کنید.

رعایت این نکات ساده کمک می‌کند نتیجه آزمایش دقیق‌تر و قابل اطمینان‌تر باشد.

برای افزایش دقت و جلوگیری از نتایج اشتباه یا گمراه‌کننده رعایت چند نکته مهم قبل و بعد از انجام آزمایش ضروری است. مهم‌ترین راه‌های افزایش دقت این آزمایش عبارت‌اند از:

انجام آزمایش در شرایط پایدار جسمی

آزمایش غربالگری پروستات باید زمانی انجام شود که فرد دچار عفونت ادراری، تب یا التهاب حاد پروستات نباشد زیرا این شرایط می‌توانند باعث افزایش کاذب PSA شوند.

انجام آزمایش در یک آزمایشگاه معتبر و ثابت

استفاده از یک آزمایشگاه استاندارد و ترجیحاً انجام آزمایش‌های پیگیری در همان آزمایشگاه باعث یکنواختی و قابل مقایسه بودن نتایج می‌شود.

بررسی روند تغییرات PSA در طول زمان

تفسیر یک عدد به‌تنهایی کافی نیست. بررسی افزایش یا کاهش این عدد در آزمایش‌های متوالی دقت تشخیص را بالا می‌برد.

اندازه‌گیری همزمان PSA کل و PSA آزاد در صورت نیاز

در برخی موارد بررسی نسبت PSA آزاد به PSA کل می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر بین مشکلات خوش‌خیم و موارد مشکوک کمک کند.

اطلاع دادن کامل درباره داروها و سوابق پزشکی

داروهای مرتبط با پروستات، سابقه جراحی یا بیماری‌های قبلی باید به پزشک اعلام شود تا تفسیر نتیجه دقیق‌تر انجام گیرد.

رعایت این موارد کمک می‌کند نتیجه آزمایش به‌درستی ارزیابی شود و تصمیم‌گیری پزشکی بر اساس اطلاعات قابل اعتماد انجام گیرد.

آزمایش PSA یکی از مهم‌ترین آزمایش‌های خون برای بررسی سلامت پروستات در مردان است و انجام به موقع آن نقش مهمی در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها دارد رعایت آمادگی‌های قبل از آزمایش و توجه به عواملی که بر نتیجه تاثیر می‌گذارند باعث افزایش دقت آزمایش می‌شود.
در آزمایشگاه پاتوبیولوژی لارا تلاش شده خدمات تشخیصی با دقت بالا و تجهیزات به روز ارائه شود تا بیماران با اطمینان نتیجه خود را در بهترین آزمایشگاه در شهرری دریافت کنند. در راستای رفاه حال مراجعین، این آزمایشگاه امکان استفاده از خدمات آزمایش در منزل در شهرری برای افرادی که امکان مراجعه حضوری ندارند فراهم است و شما می‌توانید از خدمات این آزمایشگاه در شهرری با اطمینان کامل بهره‌مند شوید. برای ارتباط با مجموعه میتوانید از دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تلفن 02155961885 اقدام نمایید.

منابع
hopkinsmedicine.org
nhs.ukpsa