برای انجام تست HPV چه زمانی مناسب تر است؟

تست HPV آزمایشی است که وجود ویروس پاپیلومای انسانی (Human papillomavirus) را در سلول‌های بدن بررسی می‌کند. این ویروس شایع‌ترین عفونت مقاربتی است که اکثر افراد فعال جنسی، چه زن و چه مرد، ممکن است در زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. در بانوان، تست پاپ (pap smear test) یا پاپ اسمیر معمولاً برای بررسی سلول‌های دهانه رحم انجام می‌شود تا از تغییرات پیش‌سرطانی یا سرطان دهانه رحم جلوگیری کند. در آقایان هم اگرچه تست پاپ اسمیر انجام نمی‌شود، اما در برخی شرایط مثل ریسک بالای سرطان مقعد (به‌ویژه در مردان همجنس‌گرا یا افرادی که HIV مثبت هستند)، پاپ اسمیر در ناحیه مقعد توصیه می‌شود تا هرگونه تغییر سلولی زودتر شناسایی شود. بنابراین، تست pap smear نه‌تنها برای سلامت بانوان بلکه در برخی موارد برای سلامت مردان نیز اهمیت دارد. نکته مهم این است که این نوع آزمایش اغلب قبل از بروز هرگونه علائم می‌تواند تغییرات خطرناک را شناسایی کند و به همین دلیل نقشی حیاتی در پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان این نواحی را دارد.

اگر بین ۲۱ تا ۲۹ سال هستید

• از سن ۲۱ سالگی باید تست پاپ اسمیر را شروع کنید.
• اگر نتیجه تست پاپ اسمیر طبیعی باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که هر ۳ سال یک‌بار این آزمایش را تکرار کنید.
• طبق دستورالعمل مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها، در این گروه سنی انجام تست HPV به‌تنهایی توصیه نمی‌شود، مگر زمانی که نتیجه پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد. در این شرایط، پزشک تست HPV را برای تشخیص دقیق‌تر تجویز می‌کند.

اگر بین ۳۰ تا ۶۵ سال هستید

در این محدوده سنی، غربالگری متنوع‌تر است. طبق توصیه CDC و USPSTF، سه گزینه دارید:
• تست HPV به‌تنهایی (Primary HPV Testing): اگر نتیجه منفی باشد، می‌توانید ۵ سال بعد دوباره تست دهید. این روش، جدیدترین و دقیق‌ترین روش غربالگری است.
• تست HPV + تست پاپ اسمیر (Co-testing): اگر هر دو نتیجه منفی باشد، فاصله غربالگری می‌تواند تا ۵ سال افزایش یابد. این روش در حال حاضر یکی از پرکاربردترین روش‌هاست.
• تست پاپ اسمیر به‌تنهایی: در صورت طبیعی بودن نتیجه، غربالگری هر ۳ سال کافی است.
در انتخاب روش غربالگری باید عوامل شخصی مثل سابقه پزشکی، وضعیت ایمنی بدن یا سابقه نتایج غیرطبیعی قبلی را در نظر گرفت.

اگر بالای ۶۵ سال هستید

بر اساس دستورالعمل مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا، اگر شرایط زیر را داشته باشید، ممکن است نیازی به ادامه غربالگری نباشد:
• طی ۱۰ سال گذشته، سه تست پاپ نرمال یا دو تست HPV منفی داشته‌اید.
• هیچ سابقه تغییرات پیش‌سرطانی یا سرطان دهانه رحم ندارید.
• در صورتی که رحم و دهانه رحم به دلایل غیرسرطانی (مثل فیبروم) به‌طور کامل برداشته شده باشد، غربالگری لازم نیست.
طبق تاکید مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها، هر زنی که در گذشته نتایج غیرطبیعی داشته یا عوامل خطر بالا دارد، باید حتی بعد از ۶۵ سالگی طبق نظر پزشک غربالگری شود.

چه کسانی باید زودتر یا بیشتر غربالگری شوند؟

• زنانی که HIV مثبت هستند.
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند (مثل مصرف‌کنندگان داروهای سرکوب‌کننده ایمنی یا گیرندگان پیوند عضو).
• زنانی که سابقه زگیل تناسلی گسترده یا تغییرات سلولی دهانه رحم دارند.
• کسانی که نتیجه تست پاپ اسمیر آن‌ها نامشخص یا غیرطبیعی بوده است (مثل ASC-US، LSIL).

• دو روز پیش از تست، از رابطه جنسی، دوش واژینال، استفاده از کرم یا داروهای واژینال و اسپرم‌کش‌ها خودداری کنید.
• در صورتی که در دوران قاعدگی باشید، معمولاً تست قابل انجام است اما بهتر است با پزشک هماهنگ شود.
• اگر پیش از تست رابطه جنسی داشته‌اید، همچنان به قرار ملاقات خود بروید و موضوع را به پزشک اطلاع دهید.

اگر به آزمایش نیاز دارید و همچنین به راحتی خود فکر میکنید، آزمایشگاه لارا یکی از بهترین گزینه‌هاست که امکان انجام نمونه گیری رایگان در منزل و محل کار شما را فراهم می‌کند.

✅ نتیجه تست HPV

منفی: HPV پرخطر شناسایی نشده؛ اگر پاپ اسمیر هم نرمال باشد، طبق دستور CDC می‌توان غربالگری را تا ۵ سال به تعویق انداخت.
آستانه منفی بودن: HPV DNA کمتر از 1 pg/ml یا CT > 38 در PCR.
مثبت: وجود HPV پرخطر مثل نوع 16 یا 18. این به‌معنای سرطان نیست، ولی نیاز به بررسی دارد.
اگر HPV-16 یا 18 مثبت باشد → کولپوسکوپی توصیه می‌شود.
سایر انواع پرخطر + پاپ اسمیر نرمال → تکرار تست پس از ۱۲ ماه.

✅ نتیجه تست پاپ اسمیر

نرمال (NILM): سلول‌ها طبیعی‌اند. پیگیری طبق برنامه ادامه می‌یابد.
نامشخص (ASC-US): سلول‌ها کمی غیرطبیعی‌اند؛ تست HPV کمک‌کننده است.
اگر HPV مثبت باشد → نیاز به کولپوسکوپی
اگر منفی باشد → تکرار تست در ۳ سال
غیرطبیعی
Low-grade (LSIL): معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود.
High-grade (HSIL): نیازمند بررسی دقیق و احتمال درمان است.
نامناسب: به دلیل کیفیت پایین نمونه؛ تست باید تکرار شود (معمولاً در ۲-۴ ماه آینده).

مثبت بودن HPV یا غیرطبیعی بودن پاپ اسمیر به‌معنای سرطان نیست؛ اما غربالگری به‌موقع از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند.

وقتی سلول‌های دهانه رحم ظاهری غیرطبیعی پیدا کنند ولی هنوز سرطانی نشده باشند، به آن پیش‌سرطان (Precancer) می‌گویند. طبق اطلاعات مرکز علمی، این سلول‌ها ممکن است سال‌ها پیش از تبدیل شدن به سرطان وجود داشته باشند و در بسیاری موارد اگر به موقع شناسایی شوند، با درمان ساده قابل رفع هستند. پیش‌سرطان اغلب هیچ علائمی ندارد و تنها با تست پاپ اسمیر شناسایی می‌شود. به همین دلیل غربالگری منظم اهمیت حیاتی دارد.
درواقع، پیش‌سرطان دهانه رحم اغلب با عنوان «نئوپلازی داخل اپی‌تلیال دهانه رحم» (CIN) شناخته می‌شود که به سه درجه تقسیم می‌شود و شدت تغییرات سلولی را نشان می‌دهد. بسیاری از تغییرات سلولی خفیف (CIN 1) خودبه‌خود بدون درمان از بین می‌روند، اما تغییرات متوسط تا شدید (CIN 2 و 3) نیاز به بررسی و درمان جدی دارند. از سوی دیگر، برخی انواع پرخطر ویروس HPV مانند نوع 16 و 18 بیشترین نقش را در ایجاد این تغییرات پیش‌سرطانی ایفا می‌کنند. تشخیص و درمان زودهنگام پیش‌سرطان، کلیدی‌ترین راه جلوگیری از پیشرفت آن به سرطان دهانه رحم است و می‌تواند جان افراد را نجات دهد.

هزینه این تست ها بسته به کشور، نوع مرکز درمانی، تعرفه‌های آزمایشگاه و پوشش بیمه‌ای متفاوت است. در بسیاری از کشورها مانند آمریکا، برخی سازمانها برنامه‌هایی برای ارائه غربالگری رایگان یا با هزینه کم به زنان کم‌درآمد فراهم کرده است. در ایران نیز غربالگری سرطان دهانه رحم از طریق برخی مراکز بهداشت، خانه‌های سلامت و طرح‌های ملی بهداشت باروری ارائه می‌شود. برای اطلاع از تعرفه‌های دقیق و نحوه انجام این تست‌ها، مراجعه به مراکز درمانی معتبر یا مشاوره با پزشک زنان توصیه می‌شود.

برای انجام آزمایش‌ها و دریافت نتایج دقیق، آزمایشگاه پاتوبیولوژی لارا، بهترین آزمایشگاه در شهرری، با ارائه خدمات دقیق و به روز، گزینه‌ای مناسب برای مراجعین عزیز خواهد بود. برای دریافت نوبت می توانید از طریق دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تماس 02155961885 اقدام کنید.

ویروس HPV یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی منتقل‌شونده از راه تماس جنسی است که می‌تواند بدون هیچ علامتی در بدن باقی بماند و در برخی موارد منجر به تغییرات سلولی یا بروز سرطان در ناحیه دهانه رحم، مقعد، ناحیه تناسلی یا گلو شود. انجام تست HPV و همچنین تست پاپ اسمیر نقش مهمی در شناسایی زودهنگام عفونت‌ها یا تغییرات پرخطر سلولی دارد.
این تست‌ها محدود به جنسیت خاصی نیستند؛ زنان، مردان، افراد ترنس و تمامی کسانی که در معرض روابط جنسی پرریسک هستند یا عوامل خطر دیگر دارند، ممکن است بنا بر تشخیص پزشک نیاز به انجام این غربالگری‌ها داشته باشند.
با توجه به بی‌علامت بودن اغلب عفونت‌های HPV و پتانسیل آن برای ایجاد آسیب در بلندمدت، غربالگری منظم و بررسی وضعیت ویروس در بدن می‌تواند راهی مؤثر برای پیشگیری از بیماری‌های جدی در آینده باشد. آگاهی، مشاوره با پزشک و انجام تست در زمان مناسب، قدمی مهم در حفظ سلامت جنسی و عمومی افراد به شمار می‌رود.


منابع
CDC
Cancer
WebMD