زمان مناسب برای انجام آزمایش غربالگری سه‌ ماهه دوم بارداری

چه زمانی باید آزمایش غربالگری سه ماهه دوم انجام شود؟
تیم تولید محتوا ایران نوبت
1404/07/22

زمان دقیق انجام آزمایش غربالگری سه ماهه دوم

زمان دقیق انجام آزمایش غربالگری سه ماهه دوم
زمان مناسب برای انجام آزمایش غربالگری سه ماهه دوم معمولاً بین هفته ۱۵ تا ۲۲ بارداری است اما بهترین بازه زمانی که نتایج دقیق‌تری به دست می‌آید هفته ۱۶ تا ۱۸ بارداری می‌باشد. در این بازه سطح هورمون‌ها در خون مادر در نقطه تعادل قرار دارد و می‌توان نتایج را با دقت بالاتری تحلیل کرد. انجام زودتر از هفته ۱۵ ممکن است به‌دلیل رشد ناکامل جفت و تغییرات سریع هورمونی نتایج نادرست ایجاد کند و اگر دیرتر از هفته ۲۲ انجام شود ممکن است برخی اختلالات دیگر قابل تشخیص نباشند.
بنابراین پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند آزمایش دقیقاً بین هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ انجام شود تا تفسیر نتایج مطمئن‌تر باشد.

آزمایش غربالگری دوم شامل چه مواردی است؟

این آزمایش معمولاً به‌صورت یک آزمایش خون انجام می‌شود که با نمونه‌گیری از بازوی مادر انجام شده و شامل بررسی چندین نشانگر بیوشیمیایی مهم در خون اوست. این مواد از جفت و جنین ترشح می‌شوند و تغییر در سطح هرکدام می‌تواند اطلاعات ارزشمندی درباره رشد جنین و سلامت کروموزوم‌های او در اختیار پزشک قرار دهد. مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
AFP (آلفا فتوپروتئین): پروتئینی است که توسط کبد جنین تولید می‌شود. سطح بالا یا پایین غیرطبیعی آن ممکن است نشانه‌ای از مشکلاتی مانند نقص لوله عصبی (نظیر اسپینا بیفیدا یا آننسفالی) یا اختلالات کروموزومی باشد. سطح پایین AFP گاهی در مادرانی که حامل جنین مبتلا به سندرم داون هستند مشاهده می‌شود.
hCG (هورمون گنادوتروپین جفتی انسان): هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود. مقادیر بسیار بالا ممکن است با سندرم داون ارتباط داشته باشد در حالی ‌که سطح پایین می‌تواند احتمال سندرم ادوارد (تریزومی ۱۸) را افزایش دهد.
Estriol (استریول غیرکونژوگه): هورمونی استروژنی است که توسط جفت و کبد جنین ساخته می‌شود. کاهش سطح این هورمون می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات رشد جنین یا ناهنجاری‌های ژنتیکی باشد.
Inhibin-A: یکی دیگر از هورمون‌های ترشح‌شده از جفت است که افزایش غیرطبیعی آن معمولاً در بارداری‌هایی که جنین مبتلا به سندرم داون است دیده می‌شود.
در برخی آزمایشگاه‌ ها این تست‌ها به‌صورت ترکیبی انجام می‌شوند که به آن تست چهارگانه (Quad Test) می‌گویند. در برخی موارد ممکن است نسخه ساده‌تر آن به‌نام تست سه گانه (Triple Test) نیز انجام شود که شامل سه شاخص اول است.

در صورتی‌ که تحت پوشش بیمه خدمات درمانی هستید می‌توانید این آزمایش را در آزمایشگاه لارا آزمایشگاه طرف قرارداد بیمه خدمات درمانی با اطمینان و هزینه مناسب انجام دهید.

هدف از انجام غربالگری چیست؟

هدف از انجام غربالگری چیست؟
هدف اصلی این آزمایش بررسی احتمال وجود ناهنجاری‌ های کروموزومی و ساختاری در جنین است. از مهم‌ترین این ناهنجاری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سندرم داون (تریزومی ۲۱): وجود کروموزوم اضافی در جفت ۲۱ که باعث مشکلات رشد و ویژگی‌های خاص چهره‌ای می‌شود.
سندرم ادوارد (تریزومی ۱۸): کروموزوم اضافی در جفت ۱۸ که با مشکلات شدید رشد و اندام و اختلالات قلبی همراه است.
سندرم پاتو (تریزومی ۱۳): کروموزوم اضافی در جفت ۱۳ که باعث ناهنجاری‌ های شدید مغزی و اندامی می‌شود.
نقص‌های لوله عصبی باز مانند اسپینا بیفیدا: باز ماندن ستون فقرات یا مغز که مشکلات حرکتی و عصبی ایجاد می‌کند.
این غربالگری همچنین می‌تواند مشکلات رشد جفت یا تأخیر رشد داخل رحمی را نشان دهد.

چه کسانی بیشتر نیاز به انجام این تست دارند؟

توصیه می‌شود تمامی زنان باردار حتی اگر غربالگری سه ماهه اول آن‌ها طبیعی بوده باشد این آزمایش را انجام دهند زیرا برخی ناهنجاری‌ها و اختلالات کروموزومی یا نقص‌های مادرزادی ممکن است در سه ماهه اول قابل شناسایی نباشند و فقط در این مرحله با دقت بالاتر و ترکیب نتایج آزمایش خون و سونوگرافی قابل تشخیص خواهند بود اما در برخی شرایط اهمیت آن بیشتر است و انجام آن حتماً باید زیر نظر متخصص انجام شود از جمله:
مادران بالای ۳۵ سال: زیرا با افزایش سن احتمال بروز اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون در جنین بیشتر می‌شود.
وجود سابقه خانوادگی ناهنجاری‌های ژنتیکی: اگر در خانواده پدر یا مادر سابقه بیماری‌های ژنتیکی، نقص‌های مادرزادی یا ناهنجاری‌های کروموزومی وجود دارد غربالگری دقیق‌ تر ضروری است.
نتایج مشکوک در غربالگری سه ماهه اول: اگر آزمایش‌های مرحله قبل احتمال اختلالی را نشان داده باشند غربالگری سه ماهه دوم می‌تواند نتایج را تأیید یا رد کند.
مصرف داروهای خاص در دوران بارداری: برخی داروها مانند داروهای ضدصرع یا داروهای هورمونی ممکن است روی رشد جنین اثر بگذارند و نیاز به پایش دقیق‌تری باشد.
ابتلا به دیابت یا بیماری‌های مزمن: مادرانی که دچار دیابت، فشار خون بالا یا بیماری‌های کلیوی هستند در معرض خطر بالاتری برای بروز ناهنجاری‌های جنینی قرار دارند.
سابقه بارداری با مشکلات ژنتیکی یا سقط مکرر: در چنین مواردی احتمال بروز اختلالات در بارداری فعلی بیشتر است و غربالگری دوم اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

انجام این آزمایش در این گروه‌ها نه تنها به تشخیص زودهنگام مشکلات کمک می‌کند بلکه باعث می‌شود پزشک بتواند بارداری را به‌صورت دقیق‌تر تحت نظر داشته و در صورت لزوم اقدامات درمانی یا پیشگیرانه را به‌موقع انجام دهد.

تفسیر نتایج آزمایش به چه صورت است؟

تفسیر نتایج آزمایش به چه صورت است؟
نتایج این آزمایش معمولاً به‌صورت یک عدد ریسک (احتمال) گزارش می‌شود و تشخیص قطعی نیست این یعنی آزمایش فقط احتمال وجود ناهنجاری را نشان می‌دهد نه اینکه حتماً جنین دچار مشکل است.
به‌عنوان مثال اگر نتیجه «یک در 250» گزارش شود به این معناست که از بین 250 بارداری مشابه ممکن است یک مورد ناهنجاری وجود داشته باشد.
اگر نتیجه در محدوده پرخطر (High Risk) قرار گیرد پزشک برای اطمینان بیشتر ممکن است انجام آزمایش ‌های تشخیصی دقیق‌ تر مانند آمنیوسنتز (نمونه‌گیری از مایع آمنیوتیک) یا تست ژنتیکی NIPT را پیشنهاد کند.
اگر نتیجه در محدوده کم‌خطر (Low Risk) باشد معمولاً نیازی به انجام آزمایش‌های تهاجمی نیست و فقط ادامه مراقبت‌های بارداری کافی است.
در نهایت تفسیر دقیق نتیجه باید حتماً توسط پزشک متخصص زنان انجام شود چون عوامل مختلفی مثل سن مادر، سن بارداری، سابقه خانوادگی و نتیجه غربالگری سه‌ماهه اول روی ارزیابی خطر تأثیر می‌گذارند.

نکات مهم قبل از انجام تست

برای انجام آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست و می‌توان در هر زمان از روز نمونه‌گیری کرد.
بهتر است آزمایش در همان آزمایشگاهی که غربالگری سه ماهه اول انجام شده صورت گیرد تا دقت و هماهنگی در تفسیر نتایج افزایش یابد.
نتیجه معمولاً ظرف چند روز آماده می‌شود و برای تفسیر کامل باید همراه با سونوگرافی آنومالی اسکن (بین هفته ۱۸ تا ۲۲) و سایر اطلاعات بالینی بررسی گردد.
قبل از آزمایش در صورت مصرف داروهای خاص یا بیماری‌های مزمن پزشک خود را مطلع کنید تا نتایج به دقت تفسیر شوند.
نکات مهم قبل از انجام تست

سخن آخر

آزمایش غربالگری سه ماهه دوم یکی از بررسی های مهم بارداری است که به شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی جنین کمک می‌کند. بهترین زمان انجام آن بین هفته ۱۶ تا ۱۸ بارداری است و توصیه می‌شود تمامی مادران باردار برای اطمینان از سلامت جنین خود این آزمایش را انجام دهند. انجام به‌موقع و تفسیر صحیح نتایج توسط پزشک می‌تواند از بسیاری از نگرانی‌های بارداری پیشگیری کند.
برای انجام این آزمایش در محیطی آرام با تجهیزات دقیق و کارشناسان مجرب مراجعه به آزمایشگاه لارا بهترین آزمایشگاه در شهرری پیشنهاد می‌شود. جهت رزرو وقت از دکمه دریافت نوبت استفاده کنید یا با شماره 02155961885 تماس بگیرید.

منابع
stanfordchildrens
acog

بله؛ وزن مادر و برخی پارامترهای دیگر (مانند سن بارداری) در تفسیر نتایج نقش دارند. بنابراین اطلاعات دقیق باید به آزمایشگاه داده شود.

خیر؛ زمان کلی همان است اما پزشک ممکن است بررسی‌های بیشتری در این افراد انجام دهد.

بله؛ اما بهتر است هم‌ زمان با سونوگرافی آنومالی انجام شود تا دقت ارزیابی بیشتر شود.

لیست نظرات

نیلوفر خدایی

محیطشون بهداشتی و تمیزه پاسخگویی عالی دارن و خوش‌قولن. برای انجام آزمایش های بارداری واقعا خیلی دقیقن

ساناز وثوقی

جواب آزمایشم دقیقاً در تاریخی که گفتن آماده شد و از طریق سایتشون خیلی راحت نتیجه رو گرفتم

مژده نیری

پزشکم این آزمایشگاه رو پیشنهاد کرد. برخورد خانم پذیرش و کارشناس خون‌ گیری خیلی خوب بود. جواب رو هم سریع گرفتم ممنونم از تیم خوبشون


آزمایشگاه پاتوبیولوژی لارا | بهترین آزمایشگاه در شهرری