چه کارهایی باعث بوجود آمدن اشتباه در نتیجه آزمایش می‌شود؟

آزمایش خون یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای بررسی وضعیت سلامت بدن است و پزشکان بر اساس نتیجه آن درباره تشخیص بیماری یا روند درمان تصمیم می‌گیرند. اما گاهی پیش می‌آید که جواب آزمایش خون دقیق نباشد و این موضوع معمولاً به دلیل برخی عوامل ساده و قابل پیشگیری رخ می‌دهد.
عواملی مثل ناشتا نبودن، مصرف بعضی داروها یا مکمل‌ها، استرس و اضطراب، کم‌خوابی، فعالیت بدنی شدید نیز می‌تواند قبل از آزمایش و حتی در زمان نمونه‌گیری نتیجه آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند. اگر این نکات رعایت نشوند ممکن است عددها بالاتر یا پایین‌تر از حد واقعی نشان داده شوند و فرد بی‌جهت نگران شود یا برعکس مشکلی پنهان تشخیص داده نشود. به همین دلیل آگاهی از این عوامل و رعایت توصیه‌های قبل از آزمایش نقش مهمی در درست بودن جواب آزمایش خون دارد.

بسیاری از خطاهای آزمایشگاهی در واقع قبل از رفتن به آزمایشگاه و توسط خود بیماران اتفاق می‌افتد. هرکدام از این موارد می‌تواند عددهای آزمایش را تغییر دهد و نتیجه را غیرواقعی نشان دهد، به همین دلیل رعایت دقیق توصیه‌های قبل از آزمایش کمک می‌کند جواب‌ها قابل اعتمادتر باشند. از شایع‌ترین این خطاها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ناشتا نبودن کامل

بعضی آزمایش‌ها مثل قند و چربی خون باید بعد از ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا بودن انجام شوند. خوردن حتی یک لقمه کوچک یا نوشیدنی شیرین می‌تواند نتیجه را ب طور کامل تغییر دهد.

نوشیدن چای، قهوه یا سیگار کشیدن

خیلی‌ها فکر می‌کنند بل از انجام آزمایش فقط خوردن غذا ممنوع است، در حالی که چای، قهوه و سیگار روی قند، چربی و حتی فشار خون اثر می‌گذارند.

مصرف دارو و مکمل بدون اطلاع دادن

قرص‌ها، آمپول‌ها و حتی ویتامین‌ها می‌توانند جواب آزمایش را بالا یا پایین نشان دهند. به‌خصوص داروهای هورمونی و مکمل‌ها که نتیجه را به طور کامل تغییر می‌دهند.

ورزش یا فعالیت بدنی سنگین قبل از آزمایش

ورزش شدید می‌تواند باعث تغییر در آنزیم‌ها، قند خون و حتی شمارش سلول‌های خونی شود.

استرس و کم‌خوابی

اضطراب، بی‌خوابی یا شب‌بیداری باعث تغییر هورمون‌ها و بعضی شاخص‌های خونی می‌شود.

کم نوشیدن آب

کم‌آبی بدن غلظت خون را بالا می‌برد و بعضی عددهای آزمایش را غیرطبیعی نشان می‌دهد.

عادات روزمره‌ای که در ظاهر ساده و بی‌اهمیت به نظر می‌رسند می‌توانند تأثیر زیادی بر نتیجه آزمایش‌ داشته باشند. مواردی مانند نوع تغذیه، میزان خواب، استرس روزانه و حتی ساعت بیدار شدن روی عددهای آزمایش خون اثر می‌گذارند. به همین دلیل گاهی نتیجه آزمایش با واقعیت وضعیت بدن همخوانی ندارد و باعث نگرانی یا برداشت اشتباه می‌شود در حالی که مشکل از بیماری نیست بلکه از عادت‌های روزمره است.
از مهم‌ترین عادت‌هایی که باعث نادرست شدن جواب آزمایش می‌شوند می‌توان به مصرف غذاهای چرب و شیرین قبل از آزمایش، نوشیدن زیاد چای و قهوه، سیگار کشیدن و نوشیدن الکل اشاره کرد. همچنین کم‌خوابی یا دیر خوابیدن می‌تواند روی هورمون‌ها، قند خون و حتی عملکرد سیستم ایمنی تأثیر بگذارد. بعضی افراد هم عادت دارند قبل از آزمایش ورزش سنگین انجام دهند که این کار باعث تغییر در آنزیم‌های عضلانی و بعضی شاخص‌های خونی می‌شود.
علاوه بر این‌ها، کم نوشیدن آب در طول روزباعث غلیظ شدن خون و تغییر عددها می‌شود و استرس و اضطراب مداوم می‌تواند سطح برخی هورمون‌ها را بالا ببرد. حتی تغییر ساعت رفتن به آزمایشگاه نسبت به دفعات قبل هم ممکن است روی جواب بعضی آزمایش‌ها اثر بگذارد.

برای اینکه جواب آزمایش خون دقیق و قابل اعتماد باشد، رعایت چند نکته ساده اما مهم قبل از مراجعه به آزمایشگاه ضروری است. در واقع رعایت برخی موارد کمک می‌کند نمونه‌گیری راحت‌تر انجام شود. همچنین بهتر است زمان انجام آزمایش را طبق توصیه تعیین‌شده، معمولاً در ساعات اولیه صبح انجام دهید.

برای افزایش دقت آزمایش خون، رعایت نکات زیر می‌تواند نقش بسیار مهمی داشته باشد. هر کدام از این موارد اگر نادیده گرفته شوند ممکن است باعث تغییر در نتیجه آزمایش شوند:

۸ تا ۱۲ ناشتا باشید

اگر گفته شده ناشتا باشید، یعنی حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی به‌جز آب نخورید. حتی خوردن یک لقمه کوچک، چای، قهوه یا آب‌میوه می‌تواند قند خون، چربی خون و بعضی فاکتورها را تغییر دهد.

به قدر کافی آب بنوشید

کم آب خوردن باعث غلیظ شدن خون می‌شود و نتیجه بعضی آزمایش‌ها را دچار خطا می‌کند. نوشیدن آب ساده قبل از آزمایش نه‌تنها مجاز است، بلکه به دقیق‌تر شدن جواب و راحت‌تر شدن نمونه‌گیری کمک می‌کند.

به پزشک درباره داروها و مکمل‌هایی که استفاده کرده‌اید اطلاع دهید

مصرف بعضی داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌ها می‌تواند روی جواب آزمایش اثر بگذارد. حتماً قبل از نمونه‌گیری نام داروهایی که مصرف می‌کنید را به مسئول پذیرش یا پزشک اطلاع دهید.

از انجام فعالیت سنگین بپرهیزید

پرهیز از ورزش و فعالیت سنگین ورزش شدید، به‌خصوص در شب قبل یا صبح آزمایش، می‌تواند آنزیم‌ها، هورمون‌ها و برخی شاخص‌های خونی را بالا ببرد و جواب نادرستی ایجاد کند.

اضطراب و استرس خود را مدیریت کنید

استرس می‌تواند باعث افزایش بعضی هورمون‌ها و تغییر فشار خون و قند شود. سعی کنید قبل از آزمایش آرام باشید و زودتر از موعد در آزمایشگاه حاضر شوید.

شب قبل از آزمایش به قدر کافی بخوابید

کم‌خوابی روی سطح هورمون‌ها، قند خون و عملکرد بدن تأثیر می‌گذارد. خواب مناسب کمک می‌کند بدن در شرایط طبیعی‌تری قرار داشته باشد.

سیگار، قلیان و الکل مصرف نکنید

این موارد حتی اگر به مقدار کم مصرف شوند، می‌توانند نتیجه آزمایش را تغییر دهند. بهتر است حداقل چند ساعت قبل از آزمایش از آن‌ها پرهیز شود.

نمونه‌گیری را در زمان مناسب انجام دهید

بعضی آزمایش‌ها باید در ساعت مشخصی از روز انجام شوند. رعایت زمان تعیین‌شده کمک می‌کند نتیجه‌ها دقیق‌تر و قابل مقایسه باشند.

در نهایت، انتخاب یک آزمایشگاه معتبر و مجهز و رعایت دقیق توصیه‌های پرسنل آزمایشگاه نقش مهمی در افزایش دقت جواب آزمایش دارد. بهتر است هنگام نمونه‌گیری آرام باشید و عجله نکنید. اگر آزمایشی نیاز به تکرار دارد یا جواب آن غیرطبیعی است، طبق نظر پزشک دوباره انجام شود. توجه به همین موارد ساده باعث می‌شود پزشک بتواند بر اساس نتایج درست تصمیم درمانی دقیق‌تری بگیرد.

دقت نتیجه آزمایش فقط به دستگاه‌ها وابسته نیست؛ بلکه رفتار و آمادگی فرد قبل از آزمایش نقش بسیار مهمی بر آن دارد. بسیاری از جواب‌های نادرست یا نگران‌کننده، نه به‌دلیل بیماری، بلکه به‌خاطر رعایت نکردن نکات ساده‌ای مثل ناشتا نبودن، مصرف دارو و مکمل بدون اطلاع‌رسانی، استرس، کم‌خوابی یا فعالیت بدنی سنگین ایجاد می‌شوند.
در آزمایشگاه لارا تأکید اصلی بر این است که نمونه‌گیری صحیح، راهنمایی دقیق مراجعین و انجام آزمایش‌ها براساس استانداردهای علمی روز انجام شود تا نتیجه‌ها بیشترین تطابق را با وضعیت واقعی بدن داشته باشند. به همین دلیل اطلاع‌رسانی به بیماران قبل از آزمایش، پاسخ‌گویی شفاف به سؤالات و انجام آزمایش‌ها در زمان مناسب، بخش جدایی‌ناپذیر خدمات این آزمایشگاه در شهرری محسوب می‌شود.
در راستای رفاه حال مراجعین، این آزمایشگاه با بیمه تأمین اجتماعی قرارداد دارد و شما می‌توانید بدون نگرانی از بابت هزینه‌های درمانی، با اطمینان کامل از خدمات آزمایشگاه لارا بهره‌مند شوید. برای ارتباط با مجموعه میتوانید از دکمه دریافت نوبت و یا از طریق شماره تلفن 02155961885 اقدام نمایید.


منابع
numan.com
pmc.ncbi.nlm.nih.gov